harivaMsha, Volume II, Appendix 1, pp.184-188, BORI 1971 itranslated by A. Purushothaman, purushothaman_avaroth @ yahoo.com 22 A yAdavairjarAsaMdhasahAyAnAM parAjayaH vaishaMpAyana uvAcha balabhadrahatAH shiShTAH puruShAstatra rakShiNaH | nyavedayanta tadvR^ittaM jarAsaMdhAya mAnada || 22 A-1 rukmiNe bhIShmakAyApi pauNDrAya cha mahAtmane | dantavaktrAya shUrAya chaidyAya cha sumedhase || 22 A-2 shishupAlAya rAj~ne tu varaveShaviDambine | anyebhyashchApi rAjabhyaH prashashaMsuryathAtatham || 22 A-3 shrutyaivaM tannR^ipabalaM vivAhArthaM samAgatam | kShubdhaM narAvarAnIkaM shirasi prahR^itam yathA || 22 A-4 chachAla rAjakaH sarvastotrArdita iva dvipaH | aho vIryamaho dhairyaM kR^iShNasyAkliShTakarmaNaH || 22A-5 hatA vayaM nirAnandA avaj~nAtAshcha savashaH | ityUchuste nR^ipatayo mAgadhapramukhAstadA || 22 A-6 atikShubhdo mahArAjo jarAsaMdho mahAbalaH | uvAcha rAj~nastAnsarvAnmAgadhaH krodhamUrchitaH | niShpIDya charaNau rAjA dantAnkaTakaTApayan || 22 A-7 shrUyatAM mama vAkyAni rAjAnaH sarva eva hi | eSha gopakadAyAdo yatkaroti mamAgrataH | tasyAdya phalabhAkso.astu yadi jIvAmi bhUmipAH || 22 A-8 eSho.ahaM sagaNaM hatvA gopAlaM nR^ipasaMj~nitam | dvArakAM yAdavapurIM bha~NktvAnIya cha rukmiNIM || 22 A-9 dAsyAmi nR^ipatishreShThAH kiM tiShThatha vilambatha | saMnahyantAm rathashreShThA ratha AyAtu me tvarAt || 22 A-10 ityuktvA sa jarAsaMdhaH siMhanAdamathAkarot | chachAla cha balaM sarvaM jarAsaMdhapriye sthitam || 22 A-11 pauNdro.apyatha mahAbAhurvAsudevaH pratApavAn | Ahatya tu sabhAstambhaM jarAsaMdhamabhAshata || 22 A-12 sthAtavyaM bhavatA rAjansthite mayi narAdhipa | bhR^ityo.asmi tava rAjendra kimetatsAhasaM tava || 22 A-13 sthite bhR^itye kathaM svAmI kAryam kuryAdvichakShaNaH | ahamekaH sa evaikaH kR^iShNo gopakakilbiShaH || 22 A-14 hatvA tam gopakaM yuddhe balabhadrasya pashyataH | a~NgAni cha mahArAja chUrNayitvA gadAbhR^itam | vR^ikebhyo hi prayachChAmi nAtra kAryA vichAraNA || 22 A-15 ahameva bhaviShyAmi vAsudevo mahItale | hate tasmi~njarAsaMdha gopake mama nAmake || 22 A-16 ityuktvA dhanurAdhAya jagarja nR^ipasaMsadi || 22 A-17 chaidyo.apyatha mahArAja sarvakShetrasya pashyataH | varaveShapratichChanno lajjayA cha samanvitaH | AdAya parigham ghoramidamAha nR^ipottamAn || 22 A-18 anenaiva tu rAjAno yAdavAnsabalAnyudhi | hatvA tu yamarAjAya dAsyAmi nR^ipapuMgavAH | tiShThadhvamiha rAjAno mamaivAyam parAbhavah || 22 A-19 naitadyuktam nR^ipashreShThAH paradArAvamarshanam | jAtAnAM kShatriyakule nR^ipANAM nR^ipapuMgavAH || 22 A-20 tattu yuktam yadukule kShatriyA na hi te vibho | visheShato.atha gopAle ballaveShu vivardhite || 22 A-21 gavAM vR^ittiM tu gopAlA vartayanti sadA tathA | kR^iShNo.api gokule vR^iddho gopaiH sahacharah kila || 22 A-22 paradArAbhiyukto hi keshavaH satataM vibho | sarvathA taM durAtmanaM haniShye sagaNaM raNe | tAM chAnayAmi rAjAnastiShThadhvamiha bhUmipAH || 22 A-23 kva nu te bAndhavAsteShAm yAnAshritya tu yAdavAH | avaj~nAM kR^itavanto no yuShmAbhiriha chintyatAM || 22 A-24 ityuktvAtha sa chaidyastu yuddhAya samupasthitaH | te cha sarve nR^ipatayaH kruddhAH yuddhAya daMshitAH | svAropitadhanuShmantaH sA~NgulitrAH sachAmarAH || 22 A-25 jarAsaMdho.atha nR^ipatI rathamAruhya daMshitaH | yuddhAya vai mahArAja mano dhadhne mahIpatiH || 22 A-26 pauNdro.apyatha mahArAja vAsudevo mahAbalaH | rathamAruhya sahasA yuddhAyaiva mano dadhe || 22 A-27 dantavaktro jarAsaMdhaH shishupAlashcha vIryavAn | saMnaddhA niryayuH kruddhA jighAMsanto janArdanam || 22 A-28 a~Ngava~Ngakali~NgaishaiH sArdhaM pauNDreNa vIryavAn | niryayau chedirAjashcha bhrAtR^ibhiH saha bandhubhiH || 22 A-29 kva vAsudevaH kva cha gopakastathA kuto nu rAjA yaduvamshajanmanAm | kuto nu rAmo madamattagarvitaH kuto nu vIro yudhi sAtyakiH kila || 22 A-30 iti bruvanto nR^ipasattamAstadA raNAya yuktAH sabalAH samAgadhAH | sharaishcha khaDgairyudhi pAtayanto mahArathA niryayurugravIryAH || 22 A-31 vaishaMpAyana uvAcha atha sainye mahArAja mAgadhasya mahAtmanaH | sha~NkhaduMdubhayashchaiva sasvanuryuddhashamsinaH | mAdhavo.api mahArAja sha~NkhaM dadhmau pRIthaktadA || 22 A-32 bherINAM cha mR^ida~NgAnAM jharjharINAM cha sarvashaH | nAdAH samabhavaMstatra yadUnAM sainyasaMchaye || 22 A-33 tato yuddhaM samabhavatsenayorubhayostadA | jarAsaMdhapramukhato vR^iShNayaH prasthitAstadA || 22 A-34 tAnpratyagR^ihnAtsaMrabdhAnvR^iShNivIrAnmahArathAn | jarAsaMdho mahArAjaH sasainyaH sabalAnugaH || 22 A-35 taM pratyagR^ihNansaMrabdhA vR^iShNivIrA mahAbalAH | saMkarShanam puraskR^itya vAsavaM tvamarA iva || 22 A-36 ApatantaM hi vegena jarAsaMdhaM mahAbalam | ShaDbhirvivyAdha nArAchairyuyudhAno mahAmR^idhe || 22 A-37 akrUro dantavaktraM tu vivyAdha navabhiH sharaiH | tam pratyavidhyatkArUsho bANairdashabhirAshugaiH || 22 A-38 vipR^ithuH shishupAlaM tu sharirvivyAdha saptabhiH | aShTabhiH pratyavidhyattaM shishupAlaH pratApavAn || 22 A-39 gaveShaNo.api chaidyaM tu ShaDbhirvivyAdha mArgaNaiH | anirdAntastathAShTAbhirbhR^ihaddurgastu pa~nchabhiH || 22 A-40 prativivyAdha tAMshchaidyaH pa~nchabhiH pa~nchabhiH sharaiH | jaghAna chAshvAMshchaturashchaturbhirvipR^ithoH sharaiH | bR^ihaddurgasya bhallena shirashchiCheda chArihA | vipR^ithoH sArathiM prAhiNodyamasAdanam || 22 A-41 hatAshvaM tu rathaM tyktvA vipR^ithuH sumahAbalaH | Aruroha rathaM tUrNaM bR^ihaddurgasya vIryavAn | Aruhya javanAnashvAnniyantumupachakrame || 22 A-42 te kruddhAH sharavarSheNa sunIthaM samavAkiran | nR^ityantaM rathamArgeShu chApahastamabhItavat || 22 A-43 shakradevo dantavaktram bibhedorasi karNinA | paTushaH pa~nchabhishchApi vivyAdha yudhi mArgaNaiH || 22 A-44 tAbhyAM sa viddho dashabhirbANairmarmAtigaiH shitaiH | tato balI shakradevaM bibheda dashabhiH krudhAH || 22 A-45 pa~nchabhishchApi vivyAdha so.avidUrAdvidUratham || 22 A-46 vidUratho.api taM ShaDbhirvivyAdhAjau shitaiH sharaiH || 22 A-47 trIMshatA pratyavidhyattaM balI bANairmahAratham | kR^itavarmA bibhedAshu rAjaputraM tribhiH sharaiH || 22 A-48 nyahanatsArathIM chAsya dhvajaM chiCheda sUchChritam | prativivyAdha taM kruddhaH pauNDraH ShaDbhiH shilImukhaiH || 22 A-49 dhanushchAsya pratichCheda bhallena nataparvaNA | nikR^ittashatruH kAli~NgaM bibhedA~Ngam cha mArgaNaiH || 22 A-50 tomareNAMsadeshe taM bibheda cha kali~NgajaH | gajenAsAdya kahvastu gajama~Ngasya vIryavAn || 22 A-51 tomareNa jaghAnAshu bibhedA~NgaM cha vIryavAn | chitrakashcha shvaphalkashcha sAtykishcha mahAbalaH | kAli~Ngasya rathAnIkaM nArAchairbibhiduH shitaiH || 22 A-52 visR^iShTena halenAjau va~NgarAjasya vAraNam | jaghAna rAmaH saMkruddho va~NgarAjaM sa samyuge || 22 A-53 taM hatvA gajamAruhya dhanurAdhAya vIryavAn | saMkarShaNo jaghAnograirnArAchaiH kAshikAnbahUn || 22 A-54 ShaDbhirmihatya kArUShAnmaheShvAsAMshcha vIryavAn | shataM jaghAna saMrabdho mAgadhAnAM mahAratha || 22 A-55 nihatya tAnmahArAja jarAsaMdhaM tato.abhyayAt || 22 A-56 tamApanantam vivyAdha nArAchairmAgadhAstribhiH | taM bibhedAShTabhiH kruddho nArAchairmusalAyudhaH || 22 A-56 chiCheda chAsya bhallena dhvajaM rukmavibhUShitam | chApaM cha mahadAyattam sharaireva halAyudhaH | rathaM chAsya mahArAja tilashashcha samAhanat || 22 A-57 sa chChinnadhanvA viratho gadAmAdAya mAgadhaH | vivyAdha balabhadraM tu chiCheda cha punaH punaH | rathaM cha chUrNayAmAsa gadayAsya sa mAgadhaH || 22 A-58 pAtyamAno rathAttasmAdavaplutya halAyudhaH | sAtyakestu rathaM prAyAtsarvakShatrasya pashyataH | sAtyakistu mahArAja sharairvivyAdha mAgadham || 22 A-59 baladevo mahArAja gadAM saMgR^ihya satvaram | jaghAna mAgadhaM samkhye vajreNeva giriM hariH || 22 A-60 tadyuddhamabhavatteShAM ghoraM devAsuropamam | sR^ijatAM sharavarShANi nighnatAmitaretaram || 22 A-61 gajairgajAshcha saMkruddhAH samnipetuH sahasrashaH | rathA rathaistu saMrabdhAH sAdibhishchApi sAdinaH || 22 A-62 padAtayastathA patti~nshakticharmAsipaNayaH | ChindantashchottamA~NgAni vineduryudhi te pr^ithak || 22 A-63 asInAM pAtyamAnAnAM kavacheShu mahAsvanaH | sharANAM patatAmAjau pakShiNAmiva shushruve || 22 A-64 bherIsha~NkhamR^ida~NgAnAM veNUnAM cha mR^idhe dhvaniH | babhUva ghoShaH shastrANAM jyAghoShashcha mahAtmanAm || 22 A-65 etasminnantare vIro balabhadro mahAyashAH | jaghAna gadayA vIraM jarAsaMdhaM mahAmR^idhe | mUrChAM jagAma rAjA tu nipapAta cha bhUtale || 22 A-66 sAtyakirva~NgarAjam tu jaghAna nishitaiH sharaiH | tatsainyaM vimukhaM chAsIjjarAsaMdhe nipAtite || 22 A-67 sAtyakirbalabhadrashcha jitvA yodhAnsahasrashaH | sha~NkhaM dadhmatU rAjAnau sarveShAmagrataH sthitau | tatashcha vidrute sainye jarAsaMdhe parAjite || 22 A-68 tayoH sha~NkhasvanaM shrutvAH gachChanneva janArdanaH | jitaM magadharAjasya sainyaM bahunR^ipAshritam || 22 A-69 ityevam chintayitvA tu vAsudevaH pratApavAn | pA~nchajanyaM mahAsha~NkhaM dadhmau yadukuloldbhavaH || 22 A-70 February 23, 2009