harivaMsha, Volume II,  Appendix 1, pp.199-203, BORI 1971
itranslated by A. Purushothaman, purushothaman_avaroth @ yahoo.com
25
narakAsureNa devAnAM  parAjayaH


25a  (pp. 199-202)

chaturmukhAllabdhavaro  babAdhe surasattamAn  |
sa jAtu vismayaM kurvandishAM  dAnavasattamaH  ||  25a-1
anekashatasAhasrairdAnavaishcha samanvitaH  |
devalokaM jagAmAshu kurvansiMhadhvanIM  muhuH  ||  25a-2
indrasya sadanaM gatvA  kavATaM ghaTTayandanuH  |
yudhyatAmiti hovAcha  jayo vA  pratidIyatAM  ||  25a-3
tachChrutvA devarAjo.api  devaiH  sarvaiH  samanvitaH  |
airAvataM  samAruhya  devasainyaishcha  pA|itaH  ||  25a-4
yuddhAya dAnavendreNa  narakeNa mahAtmanA  |
nirjagAma purAttasmAddAnavAnAM  samIpataH  |
airAvataM samAsthAya  tasthou tatra shachIpatiH  ||  25a-5
tato yuddhaM samabhavaddAnavAnAM  durAtmanAm  |
devaiH shakrasahAyaishcha  nighratAmitaretaram  ||  25a-6
devAH sharaiH samAjaghnurdAnavAnnagasaMnibhAn  |
dAnavAshcha mahArAja  devAnindrapurogamAn  |
nijaghnuH samare tatra  khaDgaiH prAsaiH parashvadhaiH  ||  25a-7
siMhanAdaM mahachchakrurdaityA  yudhi mahAba|AH  |
devAnbabAdhire te tu  pratyakShaM cha shachIpateH  ||  25a-8
ArtA yuddhaparishrAntA  devAgachChandisho dasha  |
shakreNa  vAritAshchApi  sthAtuM shaktA  na devatAH  ||  25a-9
tAMstu  vidrAvitAndR^iShtvA  vR^itrahA   balasUdanaH  |
sthAtavyamiti hovAcha  nirjarAnsa  mahAprabhuH  ||  25a-10
dhanurAdAya  vidhivajjayAghoShaM  samavAsR^ijat  |
tataH sharasahasrANi  mumocha  yudhi vAsavaH  ||  25a-11
lokapAlAstathA rAjansamAjagmuH samantataH  |
yakShaishcha guhyakaishchaiva  saha  vaishravaNastathA  ||  25a-12
varuNo yAdasAM rAjA  vAruNaishcha samanvitAH  |
nAgaishcha  shatasAhasrairanuyAto  digIshvaraH  ||  25a-13
yamo.api  rAjA rAjendra  kAlamR^ityusamanvitaH  |
yayau yoddhuM mahArAja  narakaM  dAnavottamam  ||  25a-14
taiH sArdhaM devarAjo.api  yuddhaM chakre mahAmatiH  |
narako.api  mahArAja  yuddhaM chakre sudAruNam  ||  25a-15
hayagrIvo nisumbhashcha  murashcha ripumardanaH  |
chakruryuddhaM  mahAghoraM  narakeNa saha prabho  |
lokapAlA mahArAja saMsaktA yoddhumIhate  ||  25a-16   
hayagrIvo mahArAja  varuNena samAgataH  |
chakre yuddhaM mahAghoraM  yathA vR^itravadhe purA  ||  25a-17
nisumbho daNDahastena  yamena saha saMgataH  |
muro.api rAjan vikrAnto  rAjarAjena saMgataH  ||  25a-18
narako.api mahArAja  devarAjena saMgataH  |
te cha devA mahArAja  dAnavaiH saha  saMgatAH  ||  25a-19
te devA  dAnavAshchaiva  parasparajayaiShiNaH  |
yuddhaM chakrurmahAghoraM prAsashaktyR^iShTitomaraiH  ||  25a-20
hayagrIvaM mahArAja varuNo  yAdasAM patiH  |
jaghAna  nishitairbANairmarmabhedibhirAshugaiH   ||  25a-21
varuNaM lokapAleshaM  yAdavo nagasaMnibhaH  |
paraHshataiH  sharANAM tu   vivyAdha yudhi dAnavaH  ||  25a-22
sharANAM cha sahasrANi   tatra devapatI  raNe  |
mumocha yudhi  pAsheshastamasyantaM shitA~nsharAn  ||  25a-23
punaH kruddho  mahArAja dAnavo  nagasaMnibhaH  |
varuNasya mahachchApaM  muShTideshe baba~nja ha  |
kShurapreNa sutIkShNena  devarAjasya pashyataH  ||  25a-24
visR^ijya sasharaM   chApam  pAshamAdAya pAshabhR^it  |
samAjagne sa pAshena hayagrIvaM mahAbalam  ||  25a-25
tamApatantaM vegena  pAshaM jagrAha  dAnavaH  |
tenaiva  taM samAjaghne varuNaM yAdasAM patiM  |
sa tu  pAsho.atra nirvIryaH  svAminaM  na babAdha ha  || 25a-26
tataH kruddho  hayagrIvo varuNaM yAdasAM patim  |
jaghAna gadayA  rAjanmUrdhni  deshe mahAbalam  ||  25a-27
sa tenAbhihato  mUrdhni vama~nshoNitamulbaNam  |
visaMj~no.atha  jagAmAshu  tasmAtsaMgrAmadustarAt  |
vAruNaistaiH samAyuktoH  nirjito  dAnavaottamaiH  ||  25a-28
nisumbhaH  pa~nchaviMshatyA  yamaM jaghne mahAba|aH  |
yamo.api danurAdAya  shareNa nataparvaNA  |
jaghAna dAnavaM  saMkhye  pashyatastu shachIpateH  |          
nisumbho roShatAmrAkSho  dhanushchichCheda  tasya tat  ||  25a-29
utsR^ijya  dhanuratnaM cha daNDamudyamya  dAnavam  |
dhAvati sma yamo  rAjanhantukAmo  mahAbalaH  || 25a-30
utsR^ijya tu mahArAja dAnavo dhanuruttamam  |
AdAya nishitaM  khaDgaM  prAyAtpretapatiM tadA  ||  25a-31
tayostAbhyAM  mahAyuddhamAyudhAbhyAM  tadAbhavat  |
purA devAsure yuddhe  balivAsavayoriva  ||  25a-32
daNDenAbhyahananmUrdhni  nisumbhasya   durAtmanaH  |
Ahato daNDadhAreNa  yamena sumahAtmanA  ||  25a-33
kiMchidAyastanayano  nisumbho dAnavottamaH  |
khaDgena  prAharattaM tu  yamaM vaivasvataM  yudhi  ||  25a-34
saMChinnavarmA  devesho  yamo yAmyaiH  samanvitaH  |
visaMj~nedriyabhUtAtmA  niHshvasanprANasaMshaye  |
jagAmAshu puraM yuddhAdbhIto  dAnavasattamAt  ||  25a-35
rAjarAjastathA  sArdhaM  guhyakairdevasaMnibhaiH  |
yakShairvidyAdharaiH  sArdhaM mANibhadrapurogamaiH  ||  25a-36
muraM tu mauravaiH  sArdhaM samAjaghne  paraH shataiH  |
sharANAM shitadhArANAM  rAjarAjo mahAmatiH  ||  25a-37
muraH saptatisAhasrairmauravairyuddhakovidaiH  |
jaghAna rAjarAjaM tu  sharaiH  sunishitairapi  |
vidhvA tu rAjarAjaM taM  guhyakAMshcha samAhanat  ||  25a-38
khaDgaiH  pAshaiH samAjaghne  yakShAndevaripustadA  |
yakShAshcha guhyakAshchaiva  bhItA dudruvarAhavAt  |
parityajyAyudhaM mukhyaM mAnibhadrapurogamAH  ||  25a-39
yakShasainyaM parAjitya  muro vaishravaNaM  tadA  |
sharairAshiviShAkArairvivyAdha yudhi dAnavaH  ||  25a-40
stanayorvakShasi tathA  chakShuShornetrasaMpuTe  |
yatheShTaM dharShayAmAsa  dAnavo yuddhadurmadaH  |
sa chApyArto  viShaNNashcha  nirjagAma raNAjirAt  ||  25a-41
te cha yakShAstadA  rAjanguhyakAshcha samantataH  |
alakAM cha samAjagmurbhItA  yuddhaparA~NmukhAH  ||  25a-42
yamo.atha  varuNashchaiva  kuberashcha mahamatiH  |
nirjitA dAnavendreNa  svaM svaM nagaramAyayuH   ||  25a-43
devAshcha nirjitAH sarve  dAnavairnagasaMnibhaiH  |
disho dasha drutAH  sarve bhItA  vR^ittavilochanAH  ||  25a-44

December 15, 2008


25b  (pp. 202-203)

vaishaMpAyana uvAcha

nirjitaM svabalaM dR^iShTvA  devarAjaH shachIpatiH  |
AruhyairAvataM nAgaM  prAMshuM shashinibhaM tadA  II  25b-1
mAhendramatha chApaM cha  sajyaM  kR^itvA sudAruNam  |
chakre yuddhaM  mahAghoraM  narakeNa durAtmanA   | 25b-2
narako.api mahArAja shakraM  dR^iShTvA  shachIpatiM  |
nanAda vividhaM nAdaM   siMho gajapatiM yathA  II  25b-3
AgachCheti  tadovAcha jyAghoShaM cha  chakAra SaH  |
tayoH samabhavadyuddhaM yathA vR^itravadhe  purA  II  25b-4
AdAya nishitaM  bANaM  narako duShTachetanaH  |
AkarNapUrNaM saMdhAya  jaghne vR^itraripuM punaH  II   25b-5
Ahatastena devendro  vihvalaH samapadyataH  |
susrAva rudhiraM shakro  gatasaMj~nastadAbhavat  II  25b-6
samAshvastastadA shakraH  sharairvivyAdha   chAShTabhiH  |
rathaM vivyAdha  saptatyA  sArathiM navabhiH  sharaiH  II  25b-7
kShurapreNa  tadA rAjandhvajaM  chichCheda chottamaM  |
sArathiM prAhiNottasya  yamAya nishitaiH  sharaiH  II  25b-8
jaghAnAshvAMshchaturbhistu  bANaiH  sunishitairapi  |
dhanushchichCheda  bhallena narakasya durAtmanaH  II  25b-9
sa chChinnadhanvA  viratho vibANo  hastasArathiH  |
AdAya   nishitaM  khaDgamutpatAta  shachIpatim  |
AruhyairAvataM  kuMbhe  devarAjamapothayat  II  25b-10
vyAvidhya  tu punardaityo  devarAjasya vakShasi  |
khaDgena pothayAmAsa  devagandharvasaMsadi  II  25b-11
visaMj~no  vihvalashchaiva  devarAjaH  shatakratuH  |
utsR^ijyairAvataM  nAgaM gachChati  sma  tadArtavat  II  25b-12
nAgaM taM pothayAmAsa  kumbhadeshe sa dAnavaH  |
sa cha nAgo  mahArAja prAdravachcha  bhayAttadA  II  25b-13
jitvAtha  narako bhaumo  vR^itrahantAramAhave  |
nanAda vividAnnAdAnrodasI cha  vinAdayan  II  25b-14
nirjityAkhaNDalaM shakraM  lokapAlAMstathaiva cha  |
jayamAghoShayAmAsa  narako dAnavottamaH  II  25b-15
amarAvatiM  tadA daityaH   pravishya cha  mahAsuraiH  |
urvashIM   cha samAhUya  vachanaM chedamabravIt  II  25b-16
bhaja mAmiha vAmorU  nirjitaH shakra Ahave  |
ahamindro yamo  rAjA  varuNo yAdasAM patiH  |
ahameva sadA bhadre  rAjarAjo.asmi  suprabhe   || 25b-17

urvashyuvAcha

R^iShayo yadi te rAjanyakShyanti  kratubhiH sadA  |
tadA bhajAmi daityendra  nAtra  kAryA vichAraNA  |
evamuktastadA  daityo  bADhamityabravIdvachaH  II  25b-18
svargashreNIrmahArAja  pramathya  ditijaiH  saha  |
svargadrumAnsamAdAya  devakanyAstathAparAH  II  25b-19
aShTau rAjansahasrANi  gR^ihItvA  dAnavottamaH  |
jagAma  daityarAjastu  yatheShTaM dAnavaiH  saha  II 25b-20



December 15, 2008