## Harivamsa Maha Puranam - Part 2 - Vishnu Parva
Chapter 31 - Kamsa's Wives Express Grief
Itranslated by K S Ramachandran ramachandran_ksr@yahoo.ca,
July 3, 2008
Note -  I have some difficulty with the grammar of sma and yAma in verse 34##

Further proof-read by Gilles Schaufelberger schaufel @ wanadoo.fr
If you find any errors compared to Chitrashala Press edn,
send corrections to A. Harindranath harindranath_a @ yahoo.com
----------------------------------------------------------------


       atha ekatriMsho.adhyAyaH 
                kaMsayoShitAM vilApaH 
                
                vaishampAyana uvAcha
                
bhartAraM patitaM dR^iShTvA kShINapuNyamiva graham |
kaMsapatnyo hataM kaMsaM samantAtparyavArayan ||2-31-1
taM mahIshayane suptaM kshitinAthaM gatAyuSham  |
bhAryAH sma dR^iShTvA shochanti mR^igyo mR^igapatiM yathA ||2-31-2
hA hatAH sma mahAbAho hatAshA  hatabAMdhavAH | 
vIrapatnyo hate vIre tvayi vIra vratapriye ||2-31-3
imAmavasthAM pashyantyaH pashchimAM tava naiShThikIm |
kR^ipaNaM rAjashArdUla vilapAmaH sabAndhavAH ||2-31-4
ChinnamUlAH sma saMvR^ittAH parityaktAstvayA vibho |
tvayi pa~nchatvamApanne nAthe.asmAkaM mahAbale ||2-31-5
ko naH kopaparItA~NgI ratisaMsargalAlasAH |
latA iva vicheShTantIH shayanIyAni neShyati ||2-31-6
idaM te.asadR^ishaM saumya hR^idyanishvAsamArutam |
dahatyarko mukhaM kAntaM nistoyamiva pa~Nkajam ||2-31-7
ime te shravaNe shUnye na shobhete vikuNDale |
shirodharAyAM saMlIne satataM kuNDalapriye ||2-31-8
kva te sa mukuTo vIra sarvaratnavibhUShitaH |
atyarthaM shiraso lakShmIM yo dadhArArkasaprabhAm ||2-31-9
anena hi kalatreNA tavAntaHpurashobhinA |
kathaM dInena kartavyaM tvayi lokAntaraM gate ||2-31-10 
nanu nAma striyaH sAdhvyaH priyabhogeShvava~nchitAH |
patInAmaparityAjyAH sa tvaM nastyajya gachChasi ||2-31-11
aho kAlo mahAvIryo yena paryAyakarmaNA |
kAlatulyaH sapatnAnAM tvaM kShipramapanIyase ||2-31-12
vayaM duHkheShvanuchitAH sukheShveva tvayaidhitAH |
kathaM vatsy	Ama vidhavA nAtha kArpaNyamAshritAH ||2-31-13
strINAM chAritralubdhAnAM patirekaH parA gatiH |
tvaM hi naH sA gatishChinnA kR^itAntena balIyasA ||2-31-14
vaidhavyenAbhibhUtAH smaH shokasaMtaptamAnasAH |
roditavyahrade magnAH kva gachChAmastvayA vinA ||2-31-15
saha tvayA gataH kAlastvada~Nke krIDitaM kR^itam |
kShaNena tadvihInAH sma anityA hi nR^iNAM gatiH ||2-31-16
aho balavihInAH sma vipanne tvayi mAnada |
ekaduShkR^itakAriNyaH sarvA vaidhavyalakShaNAH || 2-31-17
tvayA svargapratichChandairlAlitAH sma ratipriyAH |
tvayi kAmavashAH sarvAH sa nastyajya kva gachChasi ||2-31-18
asmAkaM tvamanAthAnAM nAtho hyasi suropama |
AsAM vilapamAnAnAM kurarINAmiva prabho |
prativAkyaM jagannAtha dAtumarhasi mAnada ||2-31-19
evamArtakalatrasya shAmyamAneShu bandhuShu |
gamanaM te mahAbhAga dAruNe pratibhAti naH ||2-31-20
nUnaM kAntatarAH kAnta paraloke varastriyaH |
yatastvaM prasthito vIra vihAyemaM gR^ihe janam ||2-31-21
kiM nu te kAraNaM vIra bhAryAsvetAsu bhUrida |
ArtanAdaM rudantIShu yanmohAnnAvabudhyase ||2-31-22
aho niShkaruNA yAtrA narANAmaurdhvadehikI |
yatparityajya dArAnsvAnnirapekShA vrajanti hi ||2-31-23
apatitvaM striyAH shreyo na tu shUraH patiH striyAH |
svargastrINAM priyAH shUrAsteShAmapi cha tAH priyAH ||2-31-24
aho kShipramadR^ishyena nayatAM tvAM raNapriyam |
prahR^itaM naH kR^itAntena savAsAmantarAtmasu ||2-31-25 
hatvA jarAsandhabalaM jitvA yakShAMshcha saMyuge |
kathaM mAnuShamAtreNa hatastvaM jagatItale ||2-31-26
indreNA saha saMgrAmaM kR^itvA sAyakavigraham |
amartyairajito yuddhe martyenAsi kathaM hataH ||2-31-27
tvayA sAgaramakShobhyaM vikShobhya sharavR^iShTibhiH |
ratnasarvasvaharaNaM jitvA pAshadharaM kR^itam ||2-31-28
tvayA paurajanasyArthe mandaM varShati vAsave |
sAyakairjaladA~njitvA balAdvarShaM pravartitam ||2-31-29
pratApAvanatAH sarve tava tiShThanti pArthivAH |
preShayanto varArhANi ratnAnyAchChAdanAni cha ||2-31-30
tavaivaM devakalpasya dR^iShTavIryasya shatrubhiH |
kathaM prANAntakaM ghoramIdR^ishaM bhayamAgatam ||2-31-31
prAptAH smo vidhavAshabdaM tvayi nAthe nipAtite |
apramattAH pramattena kR^itAntena nirAkR^itAH ||2-31-32
yadyevaM nAtha gantavyaM yadi vA vismR^itA vayam |
vA~NmAtreNApi yAmIti vaktavye kaH parishramaH ||2-31-33
prasIda natha bhItAH sma pAdau te yAma mUrddhabhiH |       
alaM dUrapravAsena nivartasva narAdhipa ||2-31-34
aho vIra kathaM sheShe niShaNNastR^iNapAMsuShu |
shayAnasya hi te bhUmau kasmAnnodvijate vapuH ||2-31-35
kena suptaprahAro.ayaM datto.asmAkamatarkitaH |
pradattaM kena sarvAsu nArIShvevaM sudAruNam ||2-31-36
ruditAnushayo nAryA jIvantyAH paridevanam |
kiM vayaM sati gantavye saha bhartrA rudAmahe ||2-31-37
etasminnantare dInA kaMsamAtA pravepatI |
kva me vatsaH kva me putra iti rorUyatI bhR^isham ||2-31-38
sApashyannihataM putraM niShprabhaM shashinaM yathA |  
hR^idayena vidIrNena bhrAmyamANA punaH punaH ||2-31-39
putraM samabhivIkshantI hA hatAsmIti vAshatI |
snuShANAmArtanAdena vilalApa ruroda cha ||2-31-40  
sA tasya vadanaM dInamutsa~Nge putragR^iddhinI |
kR^itvA putreti kAruNyaM vilalApArtayA girA  ||2-31-41
putra shUravrate yukta j~nAtInAM nandivarddhana |
kimidaM tvaritaM vatsa prasthAnaM kR^itavAnasi ||2-31-42
prasuptashchAtivivR^ite kiM putra niyamaM vina |
vatsa naivaMvidhA bhUmau sherate kR^italakShaNAH ||2-31-43
rAvaNena purA gItaH shloko.ayaM sAdhusaMmataH |
balajyeShThena lokeShu rAkShasAnAM samAgame ||2-31-44
evamUrjitavIryasya mama devanighAtinaH |
bAndhavebhyo bhayaM ghoraM durnivAryaM bhaviShyati ||2-31-45
tathaiva j~nAtilubdhasya mama putrasya dhImataH |
j~nAtibhyo bhayamutpannaM sharIrAntakaraM mahat |2-31-46
sA patiM bhUpatiM vR^iddhamugrasenaM vichetasam |
uvAcha rudatI vAkyaM vivatsA hariNI yathA ||2-31-47
ehyehi rAja~nChuddhAtmanpashya putraM janeshvaram |
shayAnaM vIrashayane vajrAhatamivAchalam ||2-31-48
asya kurmo mahArAja niryANasadR^ishIM kriyAm |
pretatvamupapannasya gatasya yamasAdanam ||2-31-49
vIrabhogyAni rAjyAni vayaM chApi parAjitAH |
gachCha vij~nApyatAM kR^iShNaH kaMsasatkArakAraNAt ||2-31-50
maraNAntAni vairANi shAnte shAMtirbhaviShyati |
pretakAryANi kAryANi mR^itaH kimaparAdhyate ||2-31-51
evamuktvA patiM bhojaM keshAnArujya duHkhitA |
putrasya mukhamIkShantI vilalApaiva sA bhR^isham ||2-31-52 
imAste kiM kariShyanti bhAryA rAjansukhoShitAH |
tvAM patiM supatiM prApya yA vipannamanorathAH ||2-31-53
imaM te pitaraM vR^iddhaM kR^iShNasya vashavartinam |
kathaM drakShyAmi shuShyantaM kAsArasalilaM yathA ||2-31-54
aham te jananI putra kimarthaM nAbhibhAShase |
prasthito dIrghamadhvAnaM parityajya priyaM janam ||2-31-55
aho vIrAlpabhAgyAyAH kR^itAntenAbhivartinA |
AchChidya mama saMdAyo nIyase nayakovidaH  ||2-31-56
dAnamAnagR^ihItAni tR^iptAnyetAni tairguNaiH |
rudanti tava bhR^ityAnAM kulAni kulayUthapa ||2-31-57
utttiShTha narashArdUla dIrghabAho mahAbala |
trAhi dInaM janaM sarvaM puramantaHpuraM yathA ||2-31-58
rudatInAM bhR^ishArtAnaM kaMsastrINAM suvistaram |
jagAmAstaM dinakaraH saMdhyArAgeNa ra~njitaH || 2-31-59

   iti shrImahAbhArate khileShu harivaMshe viShNuparvaNi 
   kaMsastrIvilApe ekatriMsho.adhyAyaH